Kruszywa to podstawowy surowiec, który od wieków wykorzystywany był przede wszystkim w budownictwie, głównie kubaturowym, liniowym (np. drogi), a także do produkcji różnego rodzaju betonów i zapraw. Mianem kruszywa określamy materiały ziarniste, które ze względu na pochodzenie możemy podzielić na naturalne, sztuczne i z recyklingu. W tym artykule skupimy się przede wszystkim na kruszywach naturalnych.
Podstawowy podział kruszyw naturalnych
Kruszywa naturalne obejmują wszystkie kruszywa mineralne, które pochodzą ze złóż (skał) naturalnych. Są to zarówno kruszywa żwirowe, jak i łamane, czyli produkowane ze skał litych, takich jak bazalt, granit, piaskowiec, wapień itp., poddanych mechanicznej obróbce (kruszeniu). Kruszywa żwirowe to m.in. piasek, żwir, otoczaki, pospółka (kruszywo niekruszone stanowiące mieszaninę piasku i żwiru). Z kolei kruszywo łamane to m.in. kliniec, tłuczeń, grys, mieszanki sortowane, kamień łamany, niesorty, miał. Znajduje zastosowanie przede wszystkim do robót drogowych i budowlanych.
Kruszywa można podzielić również pod względem uziarnienia. W tym przypadku wyróżniamy kruszywo m.in.: drobne, grube, bardzo grube, wypełniacze, mieszanki, kruszywo o uziarnieniu ciągłym, pyły. Z kolei ze względu na gęstość objętościową wyróżniamy kruszywo: ciężkie, zwykłe i lekkie.
Zastosowanie kruszyw naturalnych
Kruszywa naturalne znajdują bardzo szerokie zastosowanie. Wykorzystywane są przede wszystkim do: betonów i wyrobów betonowych, zapraw, chemii budowlanej, warstw nośnych i ścieralnych różnych nawierzchni (np. drogowych, lotnisk, parkingów), mieszanek mineralno-asfaltowych. Używane są do budowy warstw mrozoochronnych i filtracyjnych, nasypów, wykopów i murów oporowych. Powszechnie wykorzystywane są nie tylko w budownictwie (w tym również wodnym czy kolejowym), ale również w różnych dziedzinach przemysłu.
Szacuje się, że zdecydowana większość kruszyw naturalnych (w szczególności łamanych) stosowana jest w budownictwie drogowym, pozostała część przypada na budownictwo kolejowe oraz budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe.